مقدمه

رشد نرمال تغییرات قد،وزن و دور سر منطبق با استانداردهای هر منطقه یا سازمان بهداشت جهانی است و معیار دقیقی از سلامت کلی و شرایط تغذیه ای هر کودک است

الگو های نرمال

غالب کودکان و شیرخواران(از بدو تولد تا دو سالگی دوران شیرخوارگی نامیده می شود)به شیوه مورد انتظار رشد می کنند.رشد طبیعی انسان ضربان دار است به اصطلاح دوره های فرود و افول دارد به این معنی که در میان دوره های رشد سریع،میاندوره های بدون رشد قابل اندازه گیری اتفاق می افتند،رشد همینطور دارای تغییرات فصلی است و در بهار و تابستان سریعتر میشود و افزایش می یابد

الگوی رشد

در واقع شیب منحنی رشد یا همان سیر رشد در طول زمان معیار حساس تر و معتبر تری از اکتفا تنها به یک نوبت اندازه گیری است و هر بار در هر ویزیت شیرخوار و کودک باید وزن و قد و دور سر تا سن دو سالگی اندازه گیری و در منحنی رشد شیرخوار یا همان جاده سلامتی پشت کارت واکسیناسیون که در بدو تولد در اختیار خانواده ها قرار می گیرد وارد گردد.ارزیابی این منحنی میتواند بسرعت تغییرات رشد را نشان داده و در صورت اختلال بررسی آغاز گردد مثلا افقی شدن شیب منحنی رشد علامت واضح توقف رشد و سقوط آن نیز در مرحله پیشرفته تر اختلال رشد را نشان میدهند.

دوقلوها

در دوقلوها به نسبت نوزادان تک سرعت رشد بیشتر است گرچه در حدود ۲ونیم سالگی وزن و قد ایشان کمتر از همسالانشان است و در حدود ۴ سالگی قد وزن و نسبتBMI دوقلو ها به سایرهمسالانشان میرسد.

افزایش وزن

 نوزادان ترم یا رسیده بین ۲۵۰۰ تا ۳۵۰۰ گرم وزن دارند .نوزادان رسیده تا حدود۱۰ درصد وزن خود را در چند روز اول از دست میدهند و بین روزهای ۱۰ تا ۱۴ به وزن تولدشان میرسند.افزایش وزن نوزادان از این روز به بعد تا

 حدود سه ماهگی روزانه ۳۰ گرم بطور متوسط است.شیرخواران بین ۳ تا ۶ ماه روزانه ۲۰ گرم و از ۶ تا ۱۲ ماهگی

 روزانه ۱۰ گرم اضافه وزن پیدا میکنند،به عبارت دیگر در حدود ۴ ماهگی به دو برابر تولد و در یکسالگی به وزنی

 برابر سه برابر تولدشان میرسند.ازآن پس یعنی بین دو سالگی و بلوغ سالیانه ۲ کیلوگرم به وزن کودکان نرمال اضافه

می شود.در سالهای قبل از بلوغ چنانچه افزایش سالیانه وزن کمتر از یک کیلو باشدباید از نظر کمبودهای تغذیه ای

 پیشرونده مورد بررسی قرار گیرند.

تاثیر روش تغذیه

شیوه رشد وزنی در میان شیرمادرخواران و شیرخشک خواران متفاوت است.شیرمادر خواران نسبت به شیرخشکی ها

در ۳-۴ ماه اول رشد سریعتری دارند و پس از آن این سیر آهسته میشود وزن هر دو گروه حدود ۱۲-۲۳ ماهگی

 شبیه هم است .این کاهش نسبی سرعت رشد شیرمادرخواران در آن گروه از مادران و متخصصینی که از آن خبر

 نداشته باشند میتواند اشتباها منجر به آغاز شیر کمکی یا شروع زودرس غذای کمکی گردد.

رشد قدی

متوسط قد نرمال نوزادان رسیده ۵۰ سانتی متر است.در سال اول حدود ۲۵ سانتی متر،بین ۱۲ تا۲۴ ماه حدود ۱۰

 سانتی متر،بین ۲۴-۳۶ ماه حدود۷و نیم سانتی متر و همین اندازه هم بین ۳۶ تا ۴۸ ماه سالیانه افزایش قد متوسط

 داریم.شیرخواران بین ۲۴ تا ۳۰ ماهگی به حدود نصف قد بزرگسالی خودمیرسند.از ۴ سالگی تا بلوغ متوسط رشد

 سالیانه قد کودکان حدود ۵ سانتی متر در سال است.قبل از بلوغ این سرعت قدری کند میشود و در بلوغ به اوج یا

 همان جهش رشد میرسد.

پیش بینی قد بزرگسالی

با وجود اینکه پیش بینی دقیق ممکن نیست ولی با در نظر گرفتن متوسط قد والدین میتوان پیشبینی تقریبی داشت

پیش بینی قد بزرگسالی دخترها  ۱۳ سانتی متر از قد پدر کم می شود و میانگین آن با قد مادر گرفته می شود

پیش بینی قد بزرگسالی پسر ها ۱۳ سانتی متر از قد مادر کم می شود و میانگین آن با قد پدر گرفته می شود

رشد سر

دور سر نوزاد رسیده بدو تولد حدود ۳۵ سانتی متر است و دور سر۱-۲ سانتی متر از دور قفسه سینه بزرگتر است

در سال اول حدودا ماهی یک سانتی متر به دور سر اضافه می شود،در شش ماه اول این سرعت بیشت و حدود ۲ سانتی

 متر ماهیانه در دو ماه اول و ۶ سانتی متر در ۴ ماه است.وزن مغز در حدود ۴ تا۶ ماهگی ۲ برابر و در یکسالگی سه

 برابر میشود.قسمت اعظم رشد سر در حدود ۴ سالگی کامل می شود

ارزیابی رشد

برای ارزیابی رشد به معیارهایی چون تاریخچه وزن و قد موقع تولد،سوابق بارداری،سوابق بیماری،سوابق و نوع تغذیه

 ای،سوابق رشد و نمو هوشی حرکتی،بیماری های عمومی و خصوصیات خانوادگی مثل جثه والدین و زمان بلوغ در والدین

 است

نکته مهم در ارزیابی رشد بررسی الگوی رشد در طول زمان است.بنابراین در هر ویزیت باید وزن و قد کودک اندازه

 گیری و در منحنی رشد خودش یا همان جاده سلامتی مندرج در پشت برگه واکسیناسون که بدو تولد برای هر نوزاد

 صادر و در اختیار خانواده ها قرار می گیرد.در سن کمتر از دو سال باید از منحنی های سازمان بهداشت جهانی استفاده

 کرد،همینطور دور سر و نسبت قد و وزن در سن زیر دو سال چک می شوند نمونه هایی از این منحنی ها در ادامه مقاله

 نشان داده میشوند